Chia sẻ kinh nghiệm lái xe số sàn êm ái, không bị tắt máy cho người mới tập

Xe số sàn là gì? Ý nghĩa các ký hiệu trên cần số ô tô? Chi tiết cách chạy xe số sàn và những kinh nghiệm hữu ích, đơn giản sẽ được giới thiệu qua bài viết sau của XeMercedes.Vip. Cùng theo dõi nhé.

Số sàn là gì?

Số sàn là một từ lóng chỉ chung loại hộp số có bánh răng truyền động thủ công, khi chuyển số người lái phải ngắt côn rồi mới có thể chuyển số bằng cần số tay (phức tạp hơn số tự động).

Xe số sàn là gì?

Xe số sàn là xe mà người lái phải tự vận hành cần số. Xe số tay yêu cầu đồng bộ chính xác của ba thành phần: côn, số và ga. 

Đặc biệt, côn là một tính năng phân biệt của xe hộp số sàn, cho phép bạn sang số khi xe đang chuyển động. Côn ở bên trái, bàn đạp phanh ở giữa và chân ga ở bên phải.

Hộp số là bộ phận quan trọng nhất trong việc lái một chiếc xe số sàn. Vì là thiết bị trung gian giữa bánh xe và động cơ nên nó được dùng để điều chỉnh tải trọng của xe ở tốc độ phù hợp đồng thời tối ưu hóa chức năng của động cơ. Hộp số thường hoạt động theo nguyên lý sau:

• Xe tăng tốc nhanh ở số cao nhưng độ bám đường kém (lý tưởng cho những chuyến đi đường dài nhanh).
• Xe di chuyển chậm ở số thấp nhưng bám đường tốt (lý tưởng khi xe vừa khởi động, chuẩn bị dừng, hoặc đang đi trên đường xấu).

Cách phân biệt xe số sàn và xe số tự động

Để phân biệt giữa xe số sàn và xe số tự động, chúng ta phải nhìn vào đặc điểm cơ bản nhất: số bàn đạp ở dưới chân.

Khi bạn nhận thấy có 3 bàn đạp gồm chân côn, chân phanh và chân ga ⇒ Đó là xe số sàn.

Khi thấy có 2 bàn đạp gồm phanh và ga ⇒ Là xe số tự động.

Xe số sàn cũng có cần số với các số như R – N – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 (hầu hết các xe có 5 cấp số, nhưng một số có 6 cấp số).

Ô tô tự động thường có các số như P – R – N – D – 1 – 2 (số này thay đổi tùy theo kiểu xe).

Ưu điểm và nhược điểm của xe số sàn

Ưu điểm của xe số sàn

Hộp số tay luôn rẻ hơn nhiều so với hộp số tự động cho cùng một loại xe. Lựa chọn giữa hộp số tay và hộp số tự động là mối quan tâm lớn đối với những cá nhân muốn tiết kiệm tiền khi mua ô tô.

Tiết kiệm nhiên liệu

Xe số sàn tiết kiệm xăng hơn xe số tự động do cần ly hợp được bố trí giữa động cơ và hệ thống truyền động. Kết quả là, chi phí xe hơi giảm đáng kể. Hộp số tay có thể được ưa chuộng hơn hộp số tự động trong thời điểm giá xăng dầu cao.

Hộp số tay ít bị lỗi hơn hộp số tự động

Do cấu trúc cơ bản nên hộp số tay hiếm khi gặp sự cố kỹ thuật, giúp người dùng tiết kiệm tiền bảo dưỡng và sửa chữa. Đây cũng là lý do tại sao xe số tay thường được ưa chuộng trong ngành vận tải.

Ô tô có hộp số sàn và hết ắc quy vẫn có thể khởi động mà không cần hỗ trợ

Bạn chỉ cần thực hành hoặc có một lời khuyên nhỏ để học cách khởi động ô tô hộp số sàn khi hết ắc quy, nhưng nhìn chung, bạn có thể thực hiện được. Khi ắc quy trong ô tô hộp số tự động của bạn bị chết giữa đường, bạn chỉ có thể chờ đợi sự trợ giúp.

Xe số sàn phụ thuộc vào khả năng lái của người lái

Những người đam mê xe hơi thường chọn xe số sàn vì mang lại cảm giác lái thú vị hơn so với xe số tự động. 

Mặc dù ô tô hộp số tự động có nhiều chức năng khác nhau giúp người lái và làm cho họ thoải mái và thư giãn hơn, nhưng nhiều người cho rằng điều này dẫn đến sự nhàm chán.

Nhược điểm của xe số sàn

Học lái xe số sàn khó hơn

Đối với nhiều người, đây là lý do chính khiến họ không bao giờ mua xe số tay. Lái loại phương tiện này dường như là một thách thức đối với họ. Một số người thậm chí còn làm hỏng hộp số để làm chủ một chiếc xe số tay, dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể.

Tăng tốc kém

Khi vận hành xe hộp số sàn, người lái nắm quyền kiểm soát. Do đó, nhiều chủ xe số tay mong muốn khả năng tăng tốc nhanh từ 0 lên 100 km/h. Tuy nhiên, đây là tính năng mà hộp số sàn không có. Trong nhiều trường hợp, ô tô hộp số sàn tăng tốc chậm hơn đáng kể so với ô tô hộp số tự động từ 0 đến 100 km/h.

Tác động tiêu cực đến bàn chân trái trong thời gian dài

Sử dụng côn trong thời gian dài sẽ có tác động tiêu cực đến bàn chân trái của bạn, đặc biệt nếu bạn sử dụng xe cho mục đích kinh doanh.

Cách điều khiển chân côn – chân phanh – ga trên xe số sàn

Hộp số tay khó hơn một chút so với hộp số tự động vì người lái phải chuyển số và sử dụng bàn đạp ly hợp. Lái xe số sàn không khó nếu bạn nắm được nguyên lý hoạt động của hộp số sàn và ly hợp.

Ghế lái của ô tô hộp số sàn có ba bàn đạp trên sàn, được sắp xếp từ trái sang phải: ly hợp, phanh và chân ga.

Bàn đạp côn (đôi khi được gọi là bàn đạp ly hợp): Đây là bàn đạp điều chỉnh kết nối của hộp số với động cơ.

Bàn đạp phanh: Đây là bàn đạp điều khiển cơ cấu phanh của ô tô.

Bàn đạp ga: điều chỉnh tốc độ của xe.

Các số trên xe ô tô số sàn

Các ký hiệu cơ bản trên cần số sàn ô tô như sau:

• Số trung gian: thường được ký hiệu bằng ký hiệu N (Neutral), 0 hoặc “mo”…
• Số tiến: 1, 2, 3, 4, 5…
• Số lùi: Ký hiệu R (Reverse)

Khác với ký hiệu số tự động thường in trên cần số, ký hiệu số sàn được in hoàn toàn trên tay nắm cần số theo sơ đồ chữ H tiêu chuẩn như hình dưới đây:

• Hàng trên có các số lẻ 1, 3, 5,…
• Các chữ số chẵn 2, 4, 6, v.v. nằm ở hàng dưới
• Số N nằm giữa vạch ngang (vị trí trung tâm).
• Số R có thể được tìm thấy bên trên, bên dưới hoặc trên cùng một trục ngang với số N, nhưng nó thường được tìm thấy ở phía dưới bên phải.

Các số trên cần số tay có nghĩa là:

Lực truyền động của hộp số lớn nhất ở số đầu tiên và giảm dần ở các số sau. Tương tự, tốc độ của xe sẽ thấp nhất ở số đầu tiên và tăng đều ở các cấp số tiếp theo. Người ta chọn số thích hợp dựa trên thời gian và điều kiện hoạt động.

Số 1: Full là số có lực truyền động mạnh nhất và tốc độ chậm nhất, dùng khi xe khởi động, leo dốc nghiêng v.v.

Số 2, 3: Số 2 có động lực cao thứ hai – thấp hơn số 1 nhưng nhanh hơn số 1; nó thường được sử dụng sau bánh răng thứ nhất. Tương tự với bánh răng thứ ba, có lực truyền động ít hơn bánh răng thứ hai nhưng tốc độ cao hơn bánh răng thứ hai. Khi ô tô chuyển động chậm, bánh răng thứ hai và thứ ba thường xuyên được sử dụng.

Khi xe chạy ở tốc độ trung bình đến cao, các số 4, 5 và 6 được sử dụng. Chiếc xe không yêu cầu một động lực lớn vào thời điểm này, nhưng nó phải giữ tốc độ ổn định.

Bảng dưới đây cho thấy mối quan hệ giữa số và tốc độ xe:

Cấp số	Tốc độ
Số 1	8 – 16 km/h
Số 2	16 – 32 km/h
Số 3	32 – 48 km/h
Số 4	48 – 72 km/h
Số 5	từ 72 km/h trở lên
Số N	Không lăn bánh – 0 km/h
Số R	Lùi với tốc độ tương ứng số 1

Cách khởi động xe số sàn

Bất cứ khi nào cần thiết phải vào số tay, dù là số tiến 1, 2, 3, 4,… hoặc N – 0 hay số lùi khi lái, thì phải thực hiện các thao tác sau:

• Thắt dây an toàn
• Đạp giữ chân côn
• Vào số (nên bắt đầu từ số 1)
• Từ từ nhả chân côn, đồng thời đạp nhẹ chân ga, ghi nhớ nguyên tắc “côn ra, ga vào”

Sau đây là cách vào số của xe số sàn:

• Số 1: Trượt cần số sang bên trái, sau đó lên trên.
• Số 2: Kéo cần số sang trái rồi xuống.
• Số 3: Đưa cần số về giữa rồi lên.
• Số 4: Đưa cần số về giữa rồi xuống.
• Số 5: Kéo cần số hết sang phải
• Số R: Đẩy hết cần số sang bên phải
• Số N: Đẩy cần số về tâm trục nằm ngang.

Hướng dẫn lái xe số sàn cho người mới học

Cách lái xe số sàn

Công tác chuẩn bị bao gồm điều chỉnh ghế lái để có tư thế ngồi thoải mái nhất, điều chỉnh gương chiếu hậu để có tầm nhìn tốt nhất, thắt dây an toàn…

Khi đã sẵn sàng, người lái thực hiện các hành động sau:

Bước 1: Đạp hết chân côn bằng chân trái.

Bước 2: Xác minh rằng cần số ở vị trí N; nếu không thì đưa về vị trí N ở giữa chữ H.

Bước 3: Trong khi chân trái tiếp tục bóp côn, tay phải vặn chìa khóa để khởi động xe. Bộ ly hợp có thể được ngắt sau khi ô tô đã khởi động.

Bước 4: Để bắt đầu chạy, đặt chân trái lên chân côn và tay phải lên cần số.

Bước 5: Từ từ nhả ly hợp bằng chân trái. Nếu bạn buông tay quá đột ngột, xe sẽ bị chao đảo và chết máy. Khi ô tô bắt đầu di chuyển, hãy nhả bàn đạp ly hợp.

Bước 6: Bắt đầu nhấn nhẹ chân ga bằng chân phải.

Bước 7: Khi xe đã đạt tốc độ khoảng 15-20 km/h, chân trái đạp côn đến hết hành trình thì chuyển cần số về số 2. Sau đó từ từ nhả côn và đạp nhẹ chạm vào bàn đạp ga.

Nếu bạn cần chuyển sang số thấp tiếp theo, hãy lặp lại bước 6.

Hướng dẫn cách dừng, đỗ xe số sàn

Khi người lái xe muốn dừng và đỗ xe hộp số sàn, người lái xe thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Di chuyển chân phải từ chân ga sang chân phanh, sau đó đạp phanh từ từ để giảm tốc độ.

Bước 2: Khi xe sắp dừng hẳn, chân trái đạp côn để xe không bị tắt máy hoặc giật máy.

Bước 3: Khi xe dừng hẳn, chuyển cần số về N.

Bước 4: Kéo phanh tay và tắt động cơ.

Hướng dẫn lùi xe số sàn đơn giản

Khi lùi xe hộp số sàn, người lái thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Dừng hẳn và bật đèn cảnh báo.

Bước 2: Gài côn, đạp phanh và chuyển cần số về số lùi.

Bước 3: Từ từ nhả côn và nhấn nhẹ chân ga để lùi.

Kinh nghiệm lái xe số sàn an toàn

Đặt chân lên bàn đạp côn/phanh/ga đúng cách

Kinh nghiệm đi xe số sàn đúng cách giúp bạn có những chuyến đi an toàn, tiết kiệm nhiên liệu và bảo vệ động cơ. Dưới đây là một số kinh nghiệm hữu ích để điều khiển xe số sàn một cách hiệu quả:

• Hiểu rõ cấu tạo của xe: 

Để lái xe số sàn, bạn cần nắm rõ vị trí của các bộ phận như cần số, bàn đạp ly hợp, ga và thắng. Hãy đảm bảo rằng bạn biết cách sử dụng chúng một cách linh hoạt.

• Kỹ thuật đạp côn: 

Để chuyển số, bạn cần đạp côn (ly hợp) xuống hoàn toàn, sau đó chuyển số. Khi tăng số, hãy nhả côn từ từ để tránh giật gân và tiết kiệm xăng.

• Chọn số phù hợp: 

Để tăng tốc độ an toàn và tiết kiệm, bạn nên chọn số phù hợp với tốc độ xe. Hãy chú ý đến đồng hồ tốc độ và đèn báo số để biết khi nào nên chuyển số.

• Phanh trước, côn sau: 

Nếu không chắc chắn khi nào nên đạp côn, sau khi đạp phanh, người lái đợi đến khi xe rung nhẹ rồi mới đạp côn. Hãy tập làm quen và người lái sẽ biết khi nào nên đạp côn thay vì đợi xe rung lên. 

Do đó, nếu bạn cần dừng xe, bạn phải luôn đạp phanh. Chỉ sử dụng bộ ly hợp khi xe đã sẵn sàng dừng hẳn.

• Luyện tập khởi động: 

Khi khởi động xe, hãy đạp côn xuống hoàn toàn, chuyển số 1 và từ từ nhả côn. Khi cảm nhận xe đã bắt đầu chuyển động, hãy nhả côn hoàn toàn và tăng ga dần.

• Thắng xe an toàn: 

Khi cần giảm tốc độ, hãy đạp côn và thắng cùng một lúc. Sau đó, chuyển số thấp hơn để tiếp tục lái xe. Nếu cần dừng hẳn, hãy chuyển về số N và đạp thắng.

• Luyện tập lái xe trên đường dốc: 

Để không bị trôi ngược khi khởi động trên đường dốc, hãy sử dụng phanh tay. Khi cảm thấy xe đã bắt đầu chuyển động, hãy nhả phanh tay và tăng ga dần.

• Giữ khoảng cách an toàn: 

Luôn giữ khoảng cách an toàn với các phương tiện khác để có thời gian phản ứng kịp thời khi cần thay đổi tốc độ hoặc chuyển làn đường.

• Bảo dưỡng xe định kỳ: 

Để đảm bảo xe hoạt động hiệu quả và an toàn, hãy thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Kiểm tra và thay thế dầu động cơ, lọc gió, lọc nhiên liệu, và kiểm tra hệ thống ly hợp cũng như hệ thống phanh.

• Tăng tốc độ hợp lý: 

Khi tăng tốc, hãy chú ý không để động cơ quá tải. Tăng tốc độ từ từ và chuyển số lên cao hơn khi đạt tốc độ mong muốn.

• Về số N khi dừng đèn đỏ:

Về N khi dừng đèn đỏ không hữu ích với xe số tự động. Tuy nhiên, nó hoàn toàn cần thiết với xe số. Chuyển sang N sẽ hỗ trợ tách hộp số và ly hợp.

• Đỗ xe đúng cách:

Khi đỗ xe, chắc chắn rằng xe đã dừng hoàn toàn trước khi chuyển sang số N và kéo phanh tay. Khi xuống xe, hãy kiểm tra lại phanh tay và đảm bảo rằng xe đỗ ở vị trí an toàn.

• Không dùng côn khi xe đứng dốc: 

Theo cách này, người lái sẽ đạp côn, sau đó tăng ga để xe không bị trượt. Tuy nhiên, nhiều lái xe có kinh nghiệm khuyên không nên sử dụng vì nó có thể khiến ly hợp nhanh bị mòn do ma sát quá mức. 

Đối với những người lần đầu tiên học lái xe số sàn, cách lý tưởng để khởi động xe số sàn vẫn là sử dụng phanh tay.

• Không về số N khi xe đang chạy: 

Nhiều người cho rằng về số N khi xe đang chạy là cách tốt để tiết kiệm nhiên liệu khi điều khiển xe số sàn. Tuy nhiên, hộp số phải chịu lực ma sát lớn nên ảnh hưởng không nhỏ đến tuổi thọ của hộp số ô tô. Trong khi lượng xăng tiết kiệm được không quá nhiều.

• Không dùng phanh tay khi xe đang chạy

Phanh tay được thiết kế để hỗ trợ giữ xe đứng yên sau khi xe đã dừng hoàn toàn. Khi xe chạy dưới 35 km/h, phanh tay chỉ tác động vào 2 bánh sau. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khuyên không nên sử dụng phanh tay để dừng ô tô khi xe đang chạy. 

Thao tác phanh tay không đúng cách có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như xe ô tô bị lật, trượt, hoặc làm hỏng phanh. Chỉ kéo phanh tay trong trường hợp khẩn cấp nếu phanh chân của xe bị hỏng.

Kết luận

Hy vọng bài viết trên đây của XeMercedesVIP về chủ đề xe số sàn đã giúp bạn có thêm kiến thức cũng như kinh nghiệm lựa chọn xe và tham gia giao thông an toàn hơn. Hãy tiếp tục theo dõi trang chủ của chúng tôi để xem thêm những thông tin mới nhất tại thị trường Việt Nam nhé.